We ervaren het allemaal wel een keer. Pijn. Maar hoe werkt dit eigenlijk in ons lichaam?
Er zijn twee systemen die pijn in ons lichaam omschrijven. Het totale systeem het pijnmodulatie systeem en hiervan een onderdeel de pijnmatrix (pijnsysteem in het brein).
Het begint altijd met een prikkel. Je stoot je, je gaat door de enkel of je voelt opeens iets in je rug of er zit al heel lang iets in de nek te zeuren. Dit noemen we de C-vezel of A-delta prikkel. Deze prikkel wordt geregistreerd in ons ruggenmerg. Om specifiek te zijn in de dorsale hoorn van het ruggenmerg. Het ruggenmerg bepaalt of er dus iets gedaan moet worden met deze prikkel. Wanneer dit zo is stuurt het ruggenmerg deze prikkel door naar de hersenen. Dit gebeurt doordat de prikkel (de actiepotentiaal) wordt omgezet in een neurotransmitter zodat deze prikkel kan worden geregistreerd door de hersenen.
Om specifieker op het brein in te gaan komt de neurotransmitter aan in de thalamus. Zie de thalamus als de verkeerstoren van het brein wat voor zorgt dat alle delen van het brein die iets te maken hebben met pijn deze transmitter ook ontvangen. Wanneer bepaalde delen van het brein deze prikkel hebben ontvangen ervaren wij pijn in ons lichaam. We kunnen er nu ook op reageren. Dit totale systeem heet het pijnmodulatie systeem.
Het systeem van de hersenen met betrekking tot pijn heet de pijnmatrix. Dit is een onderdeel van het pijnmodulatiesysteem echter praat je nu alleen over de delen van de hersenen. De onderdelen die hierbij betrokken zijn:
- is de thalamus: de verkeerstoren van het brein. Vanuit de thalamus wordt de prikkel doorgestuurd naar alle andere delen van het brein die iets te maken hebben met pijn
- de prefrontale cortex: hierin wordt naast de pijn ook de emotionele en cognitieve functies aangestuurd
- de amygdala: naast de pijn wordt hier ook de regeling van angst gereguleerd
- de insula: bundelt alle zintuigelijke prikkels samen. Is actief bij pijnervaring en emoties.
- de somatosensorische cortex: verwerking van lichaamsinformatie. Dit omvat tast-, pijn-, temperatuur- en proprioceptieve (stand van lichaamsdelen) prikkels.
- en het cerebellum (de kleine hersenen): is verantwoordelijk voor motoriek, cognitieve processen (zoals taal) en het regulieren van plezier en angst reacties
Nu weet u hoe pijn in ons lichaam werkt. Maar hoe komt het nou dat u al weken tot maanden misschien wel jaren pijn heeft terwijl geen specialist iets kan vinden op een röntgenfoto of een MRI scan? Mogelijk is er sprake van Centrale Sensitisatie (CS). Binnen CS is er een overmatige activiteit van de pijnmatrix. Heel makkelijk gezegd is dat het brein niet snapt dat er geen structurele schade aanwezig is maar alsnog prikkels naar dat gebied stuurt waardoor u pijn kan ervaren. Los van de specifieke pijn waar u last van heeft kunnen plotseling andere gebieden onverklaarbaar pijnklachten geven. Het pijnsysteem is overbelast wat mogelijk invloed heeft op uw doen en laten in het dagelijks leven. Vaak start dit proces pas na 3 maanden na ontstaansmoment.
Los van Centrale Sensitisatie zijn er nog meer verschillende soorten pijn.
- Nociceptieve pijn: hele precieze locatie gevoelige pijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een pijn laag in de rug die pas net ontstaan is. U kunt echt aanwijzen waar het zit en zit er pas net.
- Nociceptieve pijn met uitstraling: het enige verschil is de uitstraling. Wanneer u bijvoorbeeld pijn heeft in de lage rug kan dit soms uitstraling in de bil/been regio. Dit is vaak een grote brede zeurende baan. Dit uit zich zonder neurologische verschijnselen (tintelingen, dof gevoel en/of krachtsverlies)
- Neuropatische pijn: hierbij komt de pijn vanuit het centrale zenuwstelsel of vanuit het perifere zenuwstelsel. Bij het centrale zenuwstelsel kunt u denken aan problemen van de hersenen, hersenstam of ruggenmerg en bij de periferie kunt u denken aan de zenuwen die vanuit het ruggenmerg doorlopen in de armen en benen.
- Centraal: bijvoorbeeld MS of een CVA
- Periferie: neuropathie of een radiculopathie
Symptomen zijn met name tintelingen, dof gevoel en/of krachtsverlies.